Niniejszy Poradnik Stylizacyjny został opracowany przez NAM z myślą o uczestnikach spotkań, które osadzone są w realiach wojny wietnamskiej. Zawarte w nim informacje są szczególnie dedykowany osobom, które na co dzień nie zajmują się tematyką walk w Indochinach. W razie potrzeby jesteśmy w stanie udzielić dalszej pomocy w przedstawionej tematyce. Stosowne dane adresowe znaleźć można w dziale KONTAKT.

I. Siły komunistyczne – Wietnam Północny i Viet Cong

1. Terminologia

2. Umundurowanie i oporządzenie

3. Uzbrojenie

4. Zalecane elementy do stylizacji

5. Źródła zewnętrzne

II. Siły sprzymierzone – Wietnam Południowy, USA i pozostali sojusznicy

1. Koalicja antykomunistyczna

2. Umundurowanie i oporządzenie

3. Uzbrojenie

4. Zalecane elementy do stylizacji

5. Źródła zewnętrzne

I. Siły komunistyczne – Wietnam Północny i Viet Cong

1. Terminologia

Siły zbrojne komunistycznego Wietnamu Północnego w okresie wojny wietnamskiej były przez przeciwników określane jako Ludowa Armia Wietnamu (ang. People’s Army of Vietnam, PAVN) lub tez jako Armia Północnego Wietnamu (ang. North Vietnamese Army, NVA) . Komunistyczna partyzantka operująca głównie na terytorium Wietnamu Południowego określana była powszechnie mianem Viet Congu, który to termin oznacza „wietnamski komunista”. Sami partyzanci, zgodnie z koncepcją frontów ludowych, jednocześnie utrzymywali, iż reprezentują wszystkie siły opozycyjne wobec reżimu w Sajgonie. Stąd też oficjalnie Viet Cong znany był pod nazwą Zbrojnych Sił Wyzwoleńczych, zbrojnego ramienia Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu Południowego (ang. National Liberation Front). Warto dodać, iż oficjalnie według Hanoi Viet Cong był częścią Ludowej Armii Wietnamu.

Partyzanci Viet Congu w czasie walk o hue w 1968 r. (źródło: militaryphotos.net)

2. Umundurowanie i oporządzenie

Żołnierze NVA posiadali proste mundury głównie lokalnej (Wietnam Pn.) produkcji, koloru zielonego, lub khaki. Koszule szeregowych miały dwie kieszenie, podczas gdy oficerów cztery.

Żołnierze Ludowej Armii Wietnamu

Wśród nakryć głowy wymienić można legendarne hełmy korkowe, kapelusze z materiału (ang. floppy jungle hat) oraz nieco rzadziej spotykane (artyleria) hełmy stalowe z państw Układu Warszawskiego.

Nakrycia głowy Ludowej Armii Wietnamu

Oporządzenie taktyczne (pasy, ładownice) sprowadzane było głównie z Chin, ZSRR oraz pozostałych państw obozu socjalistycznego. Przeznaczone było ono do uzbrojenia, które pochodziło z tych samych źródeł. Stąd popularne były pasy z ładownicami do SKS 10, chińskie kamizelki do AK (tzw. stanik, ang. Chicom chest rig), albo ładownice we wschodnioeuropejskim (NRD, Czechosłowacja, PRL) kamuflażu deszczyk.
Podobnie jak inne siły zbrojne ówczesnego świata, NVA stosowała kamuflaż w ograniczonym zakresie (hełmy, narzuty).

Zakamuflowany hełm północnowietnamski
(fot. vhpamuseum.org)

Obuwiem żołnierzy NVA były zazwyczaj płócienno-gumowe buty (chińskie lub czeskiej Baty) albo sandały. Rynsztunek Viet Congu w niektórych przypadkach był niemal taki sam, jak żołnierzy regularnych. Jednak jak to zazwyczaj bywa w przypadku partyzantki, wykorzystywano cywilne ubrania oraz wyposażenie własnej produkcji, lub zdobyczne.
Partyzanci Viet Congu nie posiadali formalnego umundurowania. Używali po prostu odzienia typowego dla chłopstwa w Południowo-Wschodniej Azji, z którego się wywodzili. Stąd też określenie czarne piżamy.

Mrożąca krew w żyłach czarna piżama
(fot. vhpamuseum.org)

Z nakryć głowy innych niż te, które były charakterystyczne dla wojsk północnowietnamskich, wymienić można popularne w Azji kapelusze ryżowe oraz chusty.

Ryżowisko – miejsce walki o serca i umysły

Oporządzenie taktyczne oprócz komponentów dostarczonych z Obozu Pokoju oraz własnej produkcji składało się też ze zdobycznych elementów, głównie systemów nośnych M-1956 i M-1967 amerykańskiej produkcji. Z obuwia, oprócz tego wyszczególnionego dla NVA, wymienić można wykonywane z opon tzw. sandały Michelin lub Firestone.

3. Uzbrojenie

Siły zbrojne Wietnamu Północnego były zaopatrywane głównie w broń państw Układu Warszawskiego oraz Chin. W walce partyzanckiej oprócz sprzętu własnej produkcji (łącznie z granatnikami), lub zdobycznego, wykorzystywano różnego rodzaju pułapki (booby traps, w szczególności punji).
Z uzbrojenia strzeleckiego wymienić można AK, SKS, Tokarev SVT40, czy też karabiny Mosin-Nagant. Na polu walki wykorzystywano również uzbrojenie z okresu II wojny światowej, tak amerykańskie (jak na ironię dostarczone do Indochin przez OSS) jak i niemieckie (trofiejne uzbrojenie przysyłał ZSRR). W przypadku pistoletów wymienić można Makarowa, lub Tokariewa stosowane przez oficerów. Z granatników w użyciu były RPG-2 (również produkowany w ChRL Typ 56), a także RPG-7.

Bojownicy Wujka Ho i ich śmiercionośne wyposażenie

4. Zalecane elementy do stylizacji

W celach stylizacyjnych stosujemy umundurowanie w jednolitym kolorze (zielony, oliwkowy, khaki, tan, czarny). Jak najbardziej trafny będzie strój sportowy (dresy), lub też po prostu piżamy w kolorze czarnym. Jako nakrycia głowy stosować można kapelusze (jungle lub boonie hats), lub hełmy (preferowane radzieckie). Kapelusze ryżowe, lub hełmy korkowe są w naszym kraju stosunkowo rzadko spotykane, acz znakomicie wpisują się w klimat pola walki we Wietnamie. Szarfy i arafatki są równie trafnym pomysłem, podobnie jak ładownice LWP, czy też te pochodzące z NRD we wspomnianym już deszczyku. W kwestii uzbrojenia wymienić należy oczywiście rodziny karabinków szturmowych AK i M16 oraz broń z czasów II wojny światowej (Thompson, K98, a nawet StG 44).

Podsumowując, w przypadku sił komunistycznych, lista zalecanych elementów do stylizacji jest następująca.
Nakrycia głowy:

• hełmy dawnych państw Bloku Wschodniego (ZSRR, PRL, Czechosłowacja),
• tropikalne hełmy korkowe,
• kapelusze ryżowe,
• kapelusze z miękkiego materiału w jednolitym kolorze (zielony, oliwkowy, khaki, niebieski),
• wojskowe kapelusze radzieckie i ewentualnie amerykańskie (jungle lub boonie hat),
• chusty, w szczególności czarno-białe (tzw. arafatki).

UWAGA: berety oraz popularne czapki patrolówki oraz bazeballówki kompletnie nie pasują do stylizacji na NVA/VC.

Umundurowanie – umundurowanie wojskowe lub cywilne w jednolitych kolorach:

• zielonym,
• oliwkowym,
• khaki,
• tan,
• czarnym.

Oporządzenie taktyczne:

• elementy wyposażenia dawnych państw Bloku Wschodniego (ZSRR, PRL, NRD, Czechosłowacja),
• amerykańskie systemy nośne M-1956, M-1967 lub ich następca w postaci powojennego systemu ALICE,
• chińska (ChRL) kamizelka na magazynki do AK (dostępny w Spec Shop Chest Rig),
• siatki maskujące.

Uzbrojenie:

• rodzina karabinków szturmowych AK, ewentualnie M16,
• uzbrojenie z czasów II wojny światowej, w tym także niemieckie,
• granatniki RPG oraz zdobyczne M72.

UWAGA: w przypadku współczesnych broni sugerowany jest demontaż celowników kolimatorowych, szyn montażowych lub po prostu obwiązanie danej repliki chustą albo siatką maskującą

Poniżej przedstawione zostały przykłady stylizacji zgodne z powyższymi wytycznymi. Zostały one wykonane w ramach projektu OPFOR, a także przez uczestników scenariuszy organizowanych przez NAM.

[Show as slideshow]

W niektóych przypadkach zastosowano produkowany współcześnie we Wietnamie hełm korkowy Sił Zbrojnych Demokratycznej Republiki Wietnamu. Hełm ten można zdobyć na popularnych serwisach aukcyjnych lub za pośrednictwem poznańskiego sklepu Camouflage.

5. Źródła zewnętrzne

Więcej informacji na temat historii, organizacji oraz wyposażenia sił komunistycznych znaleźć można na następujących witrynach.

• Vets With a Mission – History of NVA and NLF
• NVA unit deployment in I Corps
• Vietnam Helicopter insignia and artifacts – Bad Guys
• Vietcong reenactors – Vietcong reenacting group in Warsaw, Indiana
• militaryphotos.net – Strictly Photos & Video – The War in Vietnam

II. Siły sprzymierzone – Wietnam Południowy, USA i pozostali sojusznicy

1. Siły sprzymierzone

Pomimo tego, że wojnę wietnamską często przedstawia się jako konflikt pomiądzy Amerykanami a komunistyczną partyzantką, to jednak należy pamiętać o pozostałych państwach biorących udział w walkach.
Ciężar walk z siłami komunistycznymi spoczywał głównie (ponad 220 tys. zabitych) na wojskach rządowych Wietnamu Południowego znanych jako ARVN (ang. Army of the Republic of Vietnam). Ich głównych sojusznikiem były wojska amerykańskie, acz kontyngenty wysłały takie kraje jak Australia, Filipiny, Nowa Zelandia oraz Korea Południowa. Z komunistami walczyła również Tajlandia oraz Laos i Republika Khmerska (Kambodża po rządami gen. Lon Nola).

2. Umundurowanie i oporządzenie

Mnogość walczących państw, formacji wojskowych oraz długi czas trwania konfliktu (1955 – 75) nastręcza pewne trudności przy próbie syntetycznego opisu stosowanego rynsztunku. W pewnym uproszczeniu stosowano głównie umundurowanie i wyposażenie amerykańskie, ewentualnie produkowane w Azji według amerykańskich specyfikacji.
W okresie gdy zaangażowanie USA polegało głównie na wysyłaniu doradców wojskowych (do połowy lat 60., ang. Advisory Era) korzystano z wyposażenia z wcześniejszych konfliktów (II wojna światowa, Korea). Oliwkowe mundury z  tego okresu miały niezbyt wyrafinowany krój. Przykładem może być bluza Utility Fatigue Shirt z dwiema prostymi kieszeniami. Doradcy stosowali również mundury w opartym na Duck Hunter (USMC, wojna na Pacyfiku) kamuflażu Beo-Gam.

Doradca amerykański w umundurowaniu Beo-Gam (źródło: vietnamgear.com)

Wraz z rosnącym militarnym zaangażowaniem USA zaczęto stosować mundury tropikalne nowego kroju (Tropical Jungle Jackets, Trousers – w kilku wariantach). Łatwo je rozpoznać po bluzie z 4 kieszeniami, z których górne są skośne. Kamuflaż był stosowany w ograniczonym zakresie i na dobrą sprawę sprowadzał się do pokrowców na hełmy M1 (kamuflaż Wine Leaf, znany też jako Mitchell). Na tle tysięcy żołnierzy w oliwkowych mundurach wyróżniały się siły specjalne, które stosowały umundurowanie w kamuflażu Tigerstripe, wywodzącym się jeszcze z I wojny indochińskiej. W drugiej połowie lat 60-ych wprowadzono kamuflaż ERDL (2 warianty – zielony, „nizinny” i brązowy, „wyżynny”). Ten ostatni, opracowany pod koniec lat 40-ych przez United States Army Engineer Research and Development Laboratory, był źródłem kolejnych kamuflaży, a mianowicie przejściowego Delta (RDF) z lat 70-ych oraz popularnego US Woodland z 1981 r.

Od lewej do prawej: Tigerstripe, umundurowanie USMC w kolorze oliwkowym oraz ERDL
(źródło: militaryphotos.net, en.wikipedia.org)

Oporządzenie taktyczne to systemy nośne z czasów II wojny światowej (M-1945 używany przez doradców, M-1941 przez USMC) oraz nowsze (M-1956, M-1967). Pojawiać się zaczęły elementy rynsztunku, które można by uznać za pierwsze kamizelki taktyczne (M79 Grenade Carrier Vest). Wspomnieć należy również o kamizelkach przeciwodłamkowych (M-1952A, M-1955, M-1969) stosowanych głównie przez USMC.
Oprócz hełmów M1 z nakryć głowy wymienić można czapki patrolówki i marineski oraz przypominające baseballówki czapki typu Cap, Field, Hot Weather, OG-106. Stosowane były także kapelusze (Jungle Hats, głównie LRRP) oraz berety, bandamy i opaski (US Navy SEALs).
Obuwie to głównie jungle boots w kolorze oliwkowym, acz wśród Sił Specjalnych popularne były też drugowojenne buty spadochroniarskie (Corcoran 'Jump’ Boots ).

3. Uzbrojenie

Podobnie jak w przypadku pozostałych konfliktów, stosowano starsze uzbrojenie z poprzednich wojen (Colt M1911A1, Thompson, Springfield M1903, M1 Garand, M1/M2 Carbine, etc.). Jednocześnie do walki wprowadzano stopniowo nowy sprzęt. Z wojna wietnamską nierozerwalnie związany jest karabinek szturmowy M16 (wersje E1 i A1). W mniejszym stopniu wykorzystywane były XM177E2 (głównie przez MACV-SOG) oraz karabin M14.

M14 i M1/M2 Carbine na pozycjach w czasie Ofensywy Tet w 1968 r. (źródło: en.wikipedia.org)

Zastosowanie znalazły też produkty zachodnioeuropejskiej zbrojeniówki. Belgijski FN FAL (dokładnie L1A1 SLR) używany był przez żołnierzy z Australii i Nowej Zelandii, a niemiecki HK33 (dokładnie jego kopia – T223) trafił do rąk marynarzy z USN SEALs. Z broni wsparcia (ckm-y, ang. SAWs) wymienić należy M60 oraz M1918A2, a z karabinów wyborowych M-40 (USMC), czy też testową (XM) wersję M21. Granatniki to głównie M79, M203 oraz M20 Super Bazooka i wspomniany już wcześniej M72 LAW. Amerykanie nie gardzili również zdobycznymi AK, które cieszyły się pewną popularnością wśród Sił Specjalnych.

4. Zalecane elementy do stylizacji

Z oczywistych względów zalecane są elementy rekonstrukcji i zastosowanie umundurowania z Epoki. Najlepiej byłoby wykorzystać wyposażenie kontraktowe, aczkolwiek rynek oferuje również reprodukcje przyzwoitej jakości (Helikon, MFH, w mniejszym stopniu TEESAR i MilTec). Nie wszystkim dane jest skorzystać z takiej możliwości, o czym też traktuje dalsza część niniejszego rozdziału.
Jedna z podstawowych zasad rekonstrukcji, i jej nieco bardziej wyluzowanej siostry w postaci stylizacji, mówi, iż należy jako bazę brać ogół, a nie ekstremalne przypadki. Wychodząc z tego założenia typowy GI z Nam Ery powinien być odziany w oliwkowy mundur. Na głowie powinien mieć hełm (M1), najlepiej z kamuflującym pokrowcem, lub kapelusz z materiału (boonie/jungle hat). Jako oporządzenie taktyczne można użyć systemów z Epoki (M56, M67), lub nieco nowszych (ALICE). Skorzystać można też z wyposażenia z innych krajów (szelki i pasy produkcji holenderskiej, brytyjskiej, polskiej, etc.). Ciekawym rozwiązaniem są kamizelki taktyczne udające kamizelki przeciwodłamkowe. Jako, że te ostatnie nie były w kamuflażu, toteż dla klimatu należałoby użyć jednolicie zielonych.
W praktyce posiadane wyposażenie, lub też własne upodobania, determinują kierunek stylizacji, który niekoniecznie musi być zgodny z wyżej opisanym. Tak też BDU może znakomicie udawać umundurowanie z Nam Ery, gdyż w uproszczeniu kamuflaż Woodland to powiększony ok. 1,5 krotnie ERDL. Ten ostatni wraz z Beo-Gam można spróbować przybliżyć niektórymi współczesnymi kamuflażami.

Podsumowując, w przypadku sił sprzymierzonych, lista zalecanych elementów do stylizacji jest następująca.
Nakrycia głowy:

• hełmy M1 produkcji amerykańskiej lub europejskiej (Austria, Belgia, Francja, etc.), najlepiej z pokrowcami w kamuflażu (preferowany Wine Leaf, ERDL, RDF, Woodland),
• wojskowe kapelusze pochodzące z USA lub z krajów NATO, tzn. jungle lub boonie hats w jednolitym kolorze (oliwkowy, zielony) albo kamuflażu (preferowany Tigerstripe, ERDL, RDF, Woodland),
• czapki patrolówki, w tym marineski,
• czapki baseballówki (zielone, oliwkowe),
• chusty i bandamy w jednolitym kolorze (oliwkowy, zielony, khaki, tan, czarny) lub kamuflażu (preferowany Tigerstripe, ERDL, Woodland),
• berety.

Umundurowanie:

• w jednolitym kolorze (zielony, oliwkowy, khaki, tan),
• w kamuflażu (preferowany Tigerstripe, ERDL, Wine Leaf, Beo-Gam, RDF, Woodland),
• t-shirty w jednolitym kolorze (zielony, oliwkowy) lub kamuflażu (preferowany Tigerstripe, Woodland).

Oporządzenie taktyczne:

• amerykańskie systemy nośne M-1956, M-1967 lub ich następca w postaci powojennego systemu ALICE,
• systemy nośne oparte na pasach i szelkach z krajów NATO (brytyjskie, francuskie, holenderskie, etc.),
• kamizelki taktyczne lub przeciwodłamkowe w jednolitym kolorze (zielony, oliwkowy),
• chińska (ChRL) kamizelka na magazynki do AK (ang. Chest Rig).

Uzbrojenie:

• rodzina karabinków szturmowych M16, ewentualnie zdobyczne AK (MACV-SOG, LRRP, US Navy SEAL),
• karabinów M14 i M60,
• granatniki M72, M79, M203,
• amerykańskie uzbrojenie z czasów II wojny światowej.

UWAGA: w przypadku współczesnych broni sugerowany jest demontaż celowników kolimatorowych, szyn montażowych lub po prostu obwiązanie danej repliki chustą albo siatką maskującą Jako pewną inspirację do stylizacji proponujemy też wyposażenie marynarzy z US NAVY SEALs.

… bo nie zna życia, kto nie był w Marynarce (źródło: militaryphotos.net)

Jak widać SEALs odbiegali niekiedy wyglądem od swych towarzyszy broni z innych formacji. Zauważyć można pewne punkty styczne, jakimi są bluzy w kamuflażu ERDL, niebieskie jeansy oraz, o ile można uznać to za jakąś prawidłowość, różnorakie nakrycia głowy.

5. Źródła zewnętrzne

Zachęcamy do zapoznania się z albumem zdjęć Natick Labs, Działu Technicznego NAM. Oprócz tego polecamy odwiedzić witryny, do których prowadzą poniższe odnośniki.

• ŁĄCZA – Wyposażenie
• ŁĄCZA – Zaopatrzenie
• militaryphotos.net – Vietnam war era pics of special units, LRRPS, MACV SOG, AATV, SEALS, FFL, GREEN BERETS

↑ W GÓRĘ